ดวงตา คืออวัยวะสำคัญที่ช่วยในเรื่องการมองเห็น การดูแลสุขภาพตาจึงนอกจากการมองเห็นที่ชัดเจนแล้ว ยังรวมไปถึงการมีโครงสร้างของดวงตาที่สมบูรณ์ด้วย เชื่อว่าหลายคนเคยมีข้อสงสัยว่า
“ทำไมบางคนดวงตาไม่สดใส ดูตาปรือ ตาง่วงนอนตลอดเวลา ทำตาสองชั้นมาก็ไม่ดีขึ้น”
ปัญหานี้เกิดจากอะไร เกี่ยวข้องกับอาการกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง (Ptosis) หรือไม่ บทความนี้หมอยุ้ย Jaremclinic มีคำตอบ ค่ะ
Ptosis คือ คำเรียกอาการของผู้ที่มีภาวะเปลือกตาหย่อน หนังตาตก หรือตาปรือ อาการนี้อาจแย่ลงตามระยะเวลาที่ตื่น เช่นเมื่อเวลาผ่านไปตาก็จะปรือมากขึ้นในช่วงเวลาของแต่ละวัน หรือตาปรือเท่าเดิมตลอดทั้งวัน ซึ่งอาการจะเป็นมากน้อยต่างกันไป และดวงตาสามารถปรือเพียงข้างเดียวหรือเป็นทั้งสองข้างพร้อมกันได้
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง คือ ภาวะกล้ามเนื้อตาทำงานไม่เต็มที่ เนื่องจากการทำงานของดวงตา เช่น การลืมตา หรือกระพริบตาแต่ละครั้งต้องทำงานร่วมกัน 3 ส่วน ระหว่างเปลือกตา เส้นประสาท และ กล้ามเนื้อตา เมื่อกล้ามเนื้อตามีปัญหาหรือมีอาการอ่อนแรง ก็จะส่งผลให้การทำงานทั้ง 3 ส่วนไม่สัมพันธ์กันหรือกล้ามเนื้อตาทำงานไม่เต็มาที่จนทำให้มีอาการตาปรือนั่นเอง
อาการกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง สามารถแบ่งอาการออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่ กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงแต่กำเนิด และกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงที่มาเป็นภายหลัง ซึ่งทั้ง 2 ประเภทมีลักษณะและสาเหตุที่แตกต่างกัน ดังนี้
การตรวจหาและการรักษาภาวะหนังตาตกสามารถเกิดขึ้นได้ในหลายกรณี ในเบื้องต้นอาจสังเกตจากระดับของหนังตาส่วนบนทั้ง 2 ข้างของดวงตา ว่ามีความเท่ากันไหม และมีส่วนของหนังตาต่ำมาจนคลุมส่วนของตาดำมากเกินทั่วไปหรือไม่ หรือในบางคนที่ต้องการความมั่นใจว่ามีอาการหนังตาตกหรือไม้ ก็ควรเข้าพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยได้โดยตรง อ่านเพิ่มเติมได้จาก คณะแพทยศาสตร์ มหาลัยเชียงใหม่ cmu.ac.th
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง เป็นภาวะที่วินิจฉัยได้ยาก มีหลายลักษณะ การผ่าตัดรักษาก็มีวิธีหลากหลาย และเป็นการผ่าตัดที่ละเอียด หากแพทย์ไม่สามารถวินิจฉัยได้ หรือไม่มีความเชี่ยวชาญในการผ่าตัดรักษากล้ามเนื้อตา แล้วผ่าตัดตาสองชั้นธรรมดา มีความเสี่ยงที่จะทำให้กล้ามเนื้อตา บาดเจ็บ กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงมากกว่าเดิม ชั้นตาพับหลายชั้น และแก้ไขภายหลังยากมากขึ้น
การรักษาต้องผ่าตัดรักษาเท่านั้นกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ การผ่าตัดจะใช้วิธีเย็บตรึงกล้ามเนื้อตาด้วยความตึงแตกต่างกันในแต่ละข้างเพราะส่วนใหญ่แล้วกล้ามเนื้อตาจะหย่อนคล้อยไม่เท่ากัน ถ้าแพทย์เย็บด้วยความตึงเท่ากันจะทำให้ชั้นตาไม่เท่ากันอยู่ดี
พญ ณัฏธยาน์ สินประเสริฐกูล หมอยุ้ย
จักษุแพทย์เฉพาะทาง Jarem clinic คุณหมอนอกเหนือจากเป็นจักษุแพทย์แล้วยังได้ วุฒิบัตรเฉพาะทาง “รอบดวงตา” ( Occuloplastic )จากวิทยาลัยจักษุแพทย์แห่งประเทศไทยอีกด้วย เพราะฉะนั้นผู้มี หรือ สงสัยภาวะ “กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง” จึงมั่นใจการวินิจฉัย ผ่าตัดรักษาได้ คุณหมอยุ้ยนอกเหนือจากรักษากล้ามเนื้อตาอ่อนแรงให้ดวงตากลับมาเป็นปกติแล้ว ยังคำนึงถึงความสวยงามของดวงตาอีกด้วย
ด้วยความปรารถนาดีจาก หมอยุ้ย พญ ณัฏธยาน์ สินประเสริฐกูล จักษุแพทย์เฉพาะทางที่ได้รับการรองรับจากวิทยาลัยจักษุแพทย์แห่งประเทศไทย
หลักๆ แล้วกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงจะแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่
1. เป็นมาแต่กำเนิด ในคนกลุ่มนี้จะมีหนังตาตกตั้งแต่เด็กๆและต้องรีบแก้ไข ไม่อย่างนั้นอาจมองอีกฝั่งหนึ่งไม่ชัด และมีการผ่าตัดที่ยุ่งยาก เนื่องจากต้องแก้ไขกล้ามเนื้อตาส่วนที่ตก หากไม่แก้ไขโดยด่วนอาจเกิดปัญหา “ตาขี้เกียจ” ตามมาได้
2. เป็นในภายหลัง เกิดได้จากหลายสาเหตุ ส่วนใหญ่ปัญหานี้พบมากในคนที่มีอายุมากขึ้น รวมถึงการใช้ชีวิตของเราเอง เพราะเมื่ออายุมากขึ้น กล้ามเนื้อตาจะยิ่งถูกยืด หรือเกิดจากการเช็ดเครื่องสำอาง การใส่คอนแทคเลนส์ การใส่บิ๊กอาย การขยี้ตาบ่อยๆ ซึ่งอาจทำให้ตาปรือ
การทำตาสองชั้นเป็นแค่การกำหนดชั้นตาใหม่ ไม่ได้ยุ่งกับกล้ามเนื้อตา แต่การผ่าตัดแก้ไขกล้ามเนื้อตานั้นต้องแก้ไขภายในกล้ามเนื้อที่ใช้ในการลืมตาให้เปิดมากขึ้น การผ่าตัดจึงยุ่งยากและซับซ้อนยิ่งกว่า เพื่อยกกล้ามเนื้อให้ได้รูปใหม่ หลังจากนั้นก็ทำการกำหนดตาสองชั้นให้ชั้นตาสวยได้รูป
การทำตาสองชั้นจะไม่ตอบโจทย์สำหรับคนที่กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง เพราะเป็นการแก้ไขที่ปลายเหตุ หลังจากทำตาสองชั้น ตาก็จะยังคงปรือและดูง่วง ไม่สดใสอยู่ดี จะได้เพียงแค่ชั้นตาสองชั้นมา และสุดท้ายก็ต้องมาแก้ไขกล้ามเนื้อตาอีกครั้ง ดังนั้นแนะนำให้ผ่าตัดกล้ามเนื้อตาไปเลยดีกว่า เพราะผ่าตัดแค่ครั้งเดียวก็จบเลย คือเป็นการแก้ไขทั้งกล้ามเนื้อตาและชั้นตาไปพร้อมๆกัน
ส่วนมากเวลาผ่าตัดกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงหมอต้องรื้อโครงสร้างตาใหม่ทั้งหมด จึงต้องทำชั้นตาใหม่อยู่แล้ว ซึ่งถ้าคนไข้ชอบชั้นตาเดิม หมอก็จะทำชั้นตาให้ใกล้เคียงกับของเดิมมากที่สุด ตาทั้งสองข้างก็จะดูสมดุลสวยเหมือนๆกัน
เคสกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงตั้งแต่กำเนิดจะซับซ้อนยิ่งกว่า เพราะคนไข้จะไม่มีกล้ามเนื้อเลย การผ่าตัดจึงยากและซับซ้อนกว่าคนที่เป็นภายหลัง เพราะคนกลุ่มนี้กล้ามเนื้อจะโตตามวัยปกติ และหมอจะผ่าตัดเพื่อทำให้กล้ามเนื้อนั้นแข็งแรงขึ้น เปิดตาได้มากขึ้นเท่านั้น
การผ่าตัดกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงจะซับซ้อนและต้องใช้ความชำนาญมากกว่าการทำศัลยกรรมตาสองชั้น จึงจะใช้เวลา 2-3 ชั่วโมง เพื่อทำให้ชั้นตาดูใกล้เคียงกันมากที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ แต่สำหรับการทำตาสองชั้นปกติจะใช้เวลาเพียงประมาณ 1-1.30 ชั่วโมง
ราคาผ่าตัดแก้ไขกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงนั้น ขึ้นอยู่กับปัญหาของตัวคนไข้เอง และค่าใช้จ่ายของเคสที่เป็นแต่กำเนิดและเป็นในภายหลังก็จะแตกต่างกัน แนะนำให้มาพูดคุยและปรึกษากับคุณหมอเพื่อประเมินอาการก่อน
โดยส่วนมากระยะเวลาของชั้นตาจะขึ้นอยู่กับการใช้ชีวิตของเราเอง การผ่าตัดจะทำให้ชั้นตาอยู่ได้นาน แต่เราไม่สามารถหยุดเวลาได้ ตัวเราก็จะแก่ลงเรื่อยๆ กล้ามเนื้อตาก็ถูกใช้ไปเรื่อยๆ ถ้ากล้ามเนื้อตาถูกยืดออกเรื่อยๆ ก็อาจกลับมาเป็นเหมือนเดิมใหม่ได้เช่นกัน จึงขึ้นอยู่กับวิธีการดูแลของเราด้วย ถ้าดูแลดี เป็น 10 ปี ตาก็ยังสวยสดใสเหมือนเดิมได้เช่นกัน
